تصویر/وسایل مورد استفاده قدیم(1)

 دراخو  

        
                                                                                                                                                                                                

ضرب المثل

ضرب المثل: چیشت بوند دلت نوند

 cheeshet bound delet nound  

برگردان:چشمانت ببینید،دلت نبیند.  

همین ضرب المثل در زبان اهالی شهر خورموج :چیشت بینه کومت نینه

کاربرد : زمانی که بخواهیم مقدار بسیار کمی از خوراکی یا هر چیز دیگری به فردی بدهیم می گویم این را بگیر به طوری که چیشت بوند دلت نوند.  

 

تصویر/قلعه شنبه بعد از زلزله

شعر محلی

دوبیتی های محلی از آقای حسین نیرو

سرم واوی کچل واگرد خونه
که گیرم تو هچل واگرد خونه
چشی زچوت الهی کور واویت
ری هفتیر اجل واگرد خونه


مو دس واسون تو نیسم عزیزم
مو اینجا بی تو می پیسم عزیزم
دلم کاغذ، مرکب خوین لارم
فکط نوم تو می نیسم عزیزم 

پس چهشی تو افتو بی میشیت
تو موج برچکت سی می میشیت
اگه او هم مث مو عاشکت بیت
خیالت از خیالش کی میشیت

ضرب المثل دشتیاتی

«بوجیک پارسالی،گول بوجیک امسالی میّت»

Boujik parsali,gul boujik omsali miyet

این ضرب المثل زمانی کاربرد دارد که شخص کوچکتری در برابر شخص بزرگتر از خودش زیرکی وزرنگی به خرج دهد

 

شعر محلی دشتیاتی

چکه حرفت خشن از دل شنیدن
اگه نازاکنی نازت کشیدن
او وختی که خرامون ره می رفتی
خرامون رفتنت جا داره دیدن

شعر از :آقای سید اسماعیل بهزادی

 

 

تو بر مو نیسی و چهشی مو ترن
دلم واریسی و چهشی مو ترن
بهار بی تو مث زمسو نخوشن
همیچی پیسی و چهشی مو ترن

شعــــــــــر از:آقای مهدی شیخیانی

کلمات محلی شهرستان دشتی

1-وَرتو :از عهده چیزی بر آمدن

2-فیت :فوت کردن

3-مِل کی :نوعی کفش نخی

4-گِلَم پو :شلخته

5-خوناحشت :سروصدا کردن

6-شی دِلُم می زِند :حالت تهوع داشتن

7-دیمیــت :درخت نخل

8-نو شو هایــه :نشان بده

9-مُل :گردن

10-خِنگ :کسی که درجه هوش پایینی دارد

11-شیلیته :کسی که زیاد حرف می زند وحرف هایش نیز،عاقلانه نباشد

عمارت شیرینه در شهرستان دشتی

عمارت شیرینه در محلی موسوم به همین نام در دل کوه و در 5 کیلومتری شرق خورموج احداث گردیده عمارت شیرینه توسط محمد خان دشتی بنا نهاده شده و با توجه به اینکه سرچشمه آب شیرینی در کنار عمارت قرار داشت مشهور به عمارت شیرینه گردید. قدمت این بنا به صد سال می رسد. پس از فوت محمد خان این بنا فروخته شد به شیخ عبدالله حاجیانی و بعد از ایشان مالکین به ترتیب عبارتند از : غلامی حاج حیدر مظفری صالح احمدی که نهایتاً با توجه به اینکه چاههای عمیق و تلمبه خانه اداره آب در کنار عمارت قرار داشت توسط سازمان مزبور خریداری گردید. عمارت شیرینه دارای دو طبقه بوده و از مصالح سنگ و گچ ساخته شده است. طبقه زیرین به دو بخش تقسیم می شود بخش مرکزی که به صورت یک سالن به ابعاد 24 متر مربع است درگاههای به شکل هلالی به طور قرینه در دیوارهای شرقی و غربی ایجاد کرده اند که از طریق این درگاهها به دهلیزی که به صورت کمربندی تمام سالن را دور میزند راه پیدا می کند. سالن مرکزی در مجموع 8 درگاه قوسی شکل دارد که به دهلیز ار تباط پیدا می کند. دالان مجاور سالن دارای 3 متر عرض و 6 دریچه نور گیر به صورت قرینه در سقف آن ایجاد کرده اند که نور لازم را در این بخش تامین کرده است. ورودی دهلیز با سه پله به داخل بنا راه داشته و در جانب غربی دهلیز ایجاد شده است. طبقه دوم که در حقیقت شاه نشی می باشد دارای تزئینات و الحاقات مخصوص به خود می باشد و در این قسمت قرینه سازی و تعادل و همچنین منظر سازی بسیار ماهرانه و استادانه بکار بسته شده مخصوصاً در شاه نشین مقرنس کاری و کاربندی و قرینه سازی در هلالی های گچبری بخوبی بکار گرفته شده است عوامل تزئینی این بنا علاوه بر کاربندی ها و قاب های تزئینی زیر قوس های سقف و همچنین طاقنما های تزئینی و طاقچه های متعدد که به صورت قرینه در دیوارهای جانبی شاه نشین بکار گرفته شده از انواع بدیع طاق و طاقنما از جمله کلمبو که مخصوص آب انبارها و کاروانسراهاست در این بنا بکار رفته است. همچنین پوشش درگاهها به صورت چپیله نیز از دیگر عوامل بارز این بنا است. طاق بین تویزه ها ترکیبی از خوانچه پوش است که مشابه آن را در مسجد جامع یزد و خانه سوکیاسیان اصفهان می بینیم.

ماه مبارک رمضان در دشتی

مردم شهرستان دشتی همچون سایر نقاط کشور،در ایام ماه مبارک رمضان دارای آداب ورسومی هستند که در این نوشته به طور خلاصه به پاره ای از آنها اشاره می گردد.

با نزدیک شدن به شب اول ماه مبارک رمضان،اهالی دشتی برای سلامتی وبرطرف شدن بلا در این ماه صدقه می دهند ومعمولا این جمله را بیان می کنند«ایشا ا... ماه خِیر مُبارکی ری همه مومن مسلمون هاکند»

ایام سحر:

برای بیدار کردن مردم در شبهای اولیه این ماه،دو نفر از اهالی منطقه،یکی از آنها فانوس به دست(برای روشنای راه در تاریکی) ودیگری دله ای(قوطی آهنی) که بر آن می کوبیدند به مدت سه شب در کوچه ها به راه می افتادند تا اهالی را برای وقت سحری بیدار کنند.و بقیه شبها نیز اهالی در ساعتی که در این سه شب بیدار می شدند،برای آنها عادت شده و در همان زمان بیدار می شدند.

یا اینکه،برای بیدار کردن مردم در وقت سحر،یک نفر که خود از قبل سحری را میل می کرد به مسجد می آمد وبا خواندن نیایش،مردم را متوجه می ساخت که الآن موقع بیدار شدن برای سحری است(آن موقع که موبایل یا ساعت زنگدار وامثال آن برای تنظیم کردن وقت وجود نداشت)وبعد از اتمام وقت سحر وچند لحظه مانده به اذان صبح،کسی که می خواست اذان صبح را بگویید با این جمله«ایها الناس ،آب از تریاک»مردم را از خوردن سحری باز می داشت.منظور از جمله ذکر شده هم این بود که خوردن آب یا هر غذای دیگر در این لحظات که باعث باطل شدن روزه می گردد حرام است.

تصویر/نان محلی شهرستان دشتی